Những thực phẩm mẹ bầu nên tránh xa trong 3 tháng đầu thai kỳ

3 tháng đầu (giai đoạn phôi thai) là giai đoạn nhạy cảm nhất vì các cơ quan chính của thai nhi đang được hình thành. Nhiều tác nhân từ thực phẩm (vi khuẩn, ký sinh trùng, thuốc/độc tố) có thể gây hậu quả nặng như sẩy thai, dị tật bẩm sinh hoặc nhiễm trùng bào thai. Vì vậy, mẹ bầu cần biết rõ những nhóm thực phẩm cần tránh và phương án thay thế an toàn. Dưới đây là những thực phẩm mẹ bầu nên tránh xa trong 3 tháng đầu thai kỳ.

Xem thêm: Tháp dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai

1. Rượu 

Rượu có thể gây rối loạn phát triển thần kinh và thể chất kéo dài. Tổ chức y tế nhấn mạnh: tránh hoàn toàn rượu khi đang có thai hoặc khi cố gắng thụ thai. Vì tác hại có thể xảy ra ngay cả trước khi biết mình mang thai. 

2. Cá nhiều thủy ngân (cá lớn) 

Thủy ngân dạng methyl tích lũy trong cá lớn, có thể xuyên qua nhau thai và ảnh hưởng phát triển não bộ thai nhi. Các cơ quan như FDA/EPA khuyến cáo tránh những loại cá có hàm lượng thủy ngân cao. Ưu tiên cá ít thủy ngân (cá hồi, cá rô, tôm) và tuân thủ lượng khuyến nghị. 

3. Thịt nguội, pate, các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng 

Listeria monocytogenes có thể tồn tại ở nhiệt độ lạnh và gây bệnh nặng ở mẹ bầu, dẫn đến sảy thai, thai lưu hoặc sinh non. Phụ nữ mang thai có nguy cơ mắc listeriosis cao hơn rất nhiều so với người thường (ước tính ~10–13 lần). Và khoảng 1/4 trường hợp liên quan thai kỳ dẫn đến mất thai hoặc tử vong sơ sinh. Tránh hoàn toàn đồ ăn nguội chưa được làm nóng kỹ. 

4. Phô mai mềm làm từ sữa chưa tiệt trùng và sữa/kem chưa tiệt trùng

Các sản phẩm sữa chưa tiệt trùng có thể chứa Listeria và các vi khuẩn khác. Chọn sữa và thực phẩm từ sữa tiệt trùng; phô mai cứng (cheddar, parmesan) thường an toàn hơn. 

5. Hải sản sống, sushi, hàu sống 

Hải sản sống có thể chứa Salmonella, Vibrio, norovirus hoặc ký sinh trùng (ví dụ Anisakis). Để an toàn, tránh các món hải sản sống/ướp lạnh chưa nấu chín (sushi, sashimi, hàu sống, ceviche). Các loại hải sản chế biến chín ở ≥63°C được khuyến nghị.

6. Trứng sống hoặc chưa chín kỹ 

Trứng có thể mang Salmonella, các chế phẩm dùng trứng sống (mayonnaise tại nhà, bánh có nhân kem sống, một số nước sốt) nên tránh hoặc dùng trứng tiệt trùng. 

7. Thịt chưa nấu chín / nguội 

Thịt chưa chín có thể chứa Toxoplasma gondii (gây nhiễm bào thai nếu mẹ nhiễm lần đầu), Salmonella hay E. coli. Nhiễm Toxoplasma ở 3 tháng đầu có nguy cơ gây tổn thương nghiêm trọng cho thai nhi. Vì vậy hãy nấu chín kỹ (nhiệt độ an toàn theo loại thịt) và tránh các sản phẩm thịt chế biến sống. 

8. Gan và các chế phẩm từ gan 

Dùng quá nhiều vitamin A (retinol) có liên quan đến nguy cơ dị tật bẩm sinh. Gan chứa lượng cao retinol nên không khuyến cáo dùng thường xuyên trong thai kỳ, đặc biệt 3 tháng đầu. (Lưu ý: β-carotene trong rau củ không có cùng mức nguy cơ). 

9. Caffeine 

Các hội chuyên môn như ACOG đề xuất giới hạn caffeine ≤ 200 mg/ngày (khoảng 1–2 cốc cà phê phin nhỏ tuỳ nồng độ). Một số nghiên cứu tổng hợp cũng ghi nhận mối tương quan giữa tiêu thụ nhiều caffeine và tăng nguy cơ mất thai. Do vậy nên hạn chế và cộng dồn lượng caffeine từ trà, nước tăng lực, chocolate, thực phẩm chứa caffeine. 

10. Thảo dược, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc 

Nhiều thảo dược chưa được nghiên cứu đầy đủ. Một số có tác dụng kích thích tử cung hoặc có hoạt chất bất lợi (ví dụ: dong quai, black cohosh…). Lời khuyên chung: không dùng thảo dược/thuốc không kê đơn mà không có chỉ định của bác sĩ. 

Mẹo thực tế để an toàn trong 3 tháng đầu

• Nấu chín thịt, hải sản và trứng tới nhiệt độ an toàn; hâm nóng deli meat đến 74°C trước khi ăn.
• Chọn sữa và phô mai đã tiệt trùng; tránh đồ ăn từ sữa tươi chưa xử lý.
• Ưu tiên các loại cá ít thủy ngân (cá hồi, cá trắng, tôm) và ăn theo khuyến nghị. 
• Hạn chế caffeine ≤200 mg/ngày; bỏ rượu hoàn toàn.
• Trước khi dùng bất kỳ thuốc bổ, vitamin liều cao (nhất là vitamin A dạng retinol) hoặc thảo dược, tham vấn bác sĩ.

Kết luận

3 tháng đầu là giai đoạn quan trọng, và nhiều rủi ro có thể phòng tránh bằng việc chọn thực phẩm đúng cách. Bài viết này tóm tắt nhóm thực phẩm nên tránh dựa trên khuyến nghị các cơ quan y tế (CDC, FDA, ACOG, NHS) và nghiên cứu chuyên môn. Nếu bạn đang có thắc mắc cụ thể về chế độ ăn (ví dụ bệnh nền, dị ứng, ăn chay/thuần chay). Hãy thảo luận trực tiếp với bác sĩ sản phụ khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng tiền sản để được cá thể hóa lời khuyên. 

THÔNG TIN LIÊN HỆ

Website: https://fourt.vn/

Facebook: https://www.facebook.com/FourTpilatesacademy

Instagram: https://www.instagram.com/fourt_pilates/

Hotline: 0944.731.555